เมื่อฤดูสอบใกล้เข้ามา นักเรียนนักศึกษาจำนวนมากต้องเผชิญกับความท้าทายเดียวกัน นั่นคือ กองหนังสือมหึมากับเวลาที่มีอยู่อย่างจำกัด การอ่านหนังสือแบบเดิมๆ ที่แค่อ่านผ่านไปทีละหน้าอาจไม่ใช่วิธีที่มีประสิทธิภาพพอที่จะจดจำเนื้อหาทั้งหมดได้ การเปลี่ยนมาใช้เทคนิค “การอ่านเชิงรุก” (Active Reading) จะช่วยให้คุณเปลี่ยนจากการเป็นผู้รับข้อมูลมาเป็นผู้สร้างความเข้าใจ ทำให้การอ่านหนังสือสอบไม่ใช่เรื่องน่าเบื่ออีกต่อไป และนี่คือเทคนิคที่จะช่วยให้คุณอ่านได้อย่างเข้าใจและจดจำได้แม่นยำ
1. อ่านภาพรวมก่อนลงลึก (Survey)
ก่อนจะดำดิ่งลงไปในเนื้อหา ให้ใช้เวลา 5-10 นาทีสำรวจภาพรวมของบทนั้นๆ ก่อนเสมอ เหมือนการดูแผนที่ก่อนออกเดินทาง ลองเปิดดูสารบัญ อ่านหัวข้อหลัก หัวข้อรอง คำโปรยนำ บทสรุปท้ายบท หรือดูภาพประกอบและกราฟต่างๆ วิธีนี้จะช่วยสร้างโครงสร้างในใจ (Mental Framework) ทำให้สมองของคุณรู้ว่ากำลังจะเรียนรู้เกี่ยวกับอะไร และเชื่อมโยงข้อมูลใหม่ๆ เข้ากับโครงสร้างนี้ได้ง่ายขึ้น
2. เปลี่ยนหัวข้อให้เป็นคำถาม (Question)
เทคนิคที่ทรงพลังที่สุดคือการเปลี่ยนจากการอ่านเฉยๆ เป็นการตั้งคำถาม เมื่อเห็นหัวข้อใดๆ ให้ลองเปลี่ยนเป็นประโยคคำถาม เช่น หากหัวข้อคือ “ปัจจัยที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ” ให้คุณตั้งคำถามในใจว่า “อะไรคือปัจจัยที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศบ้าง?” การทำเช่นนี้จะกระตุ้นให้สมองของคุณอยู่ในโหมดค้นหาคำตอบ และเมื่อคุณอ่านเจอเนื้อหาส่วนนั้น คุณจะจดจ่อและจดจำได้ดีเป็นพิเศษ ซึ่งนี่เป็นส่วนหนึ่งของเทคนิคที่เรียกว่า SQ3R (Survey, Question, Read, Recite, Review)
3. อ่านพร้อมสรุปในสไตล์ของตัวเอง (Read & Recite)
ขณะที่อ่านเพื่อค้นหาคำตอบ อย่าเพียงแค่ใช้ปากกาเน้นข้อความขีดทุกอย่างที่คิดว่าสำคัญ แต่จงอ่านอย่างมีเป้าหมาย เมื่ออ่านจบหนึ่งย่อหน้าหรือหนึ่งหัวข้อ ให้ลองหยุดแล้วสรุปเนื้อหาสำคัญด้วยภาษาของตัวเอง อาจจะจดเป็นโน้ตย่อสั้นๆ, วาดเป็น Mind Map เพื่อเชื่อมโยงความคิด, หรือทำเป็นตารางเปรียบเทียบ การลงมือ “สร้าง” อะไรบางอย่างขึ้นมาจากสิ่งที่อ่าน จะทำให้ข้อมูลนั้นกลายเป็นความทรงจำระยะยาวของคุณ
4. ใช้เทคนิค Active Recall ดึงความจำ ไม่ใช่แค่อ่านซ้ำ
หลังจากอ่านจบไปแล้ว แทนที่จะกลับไปอ่านซ้ำทั้งบท (ซึ่งเป็นวิธีที่ให้ผลน้อย) ให้เปลี่ยนมาใช้เทคนิค Active Recall หรือ “การดึงข้อมูลออกมาจากความจำ” ลองปิดหนังสือแล้วพยายามตอบคำถามที่คุณตั้งไว้ตอนแรก, อธิบายแนวคิดหลักๆ ให้ตัวเองฟังเหมือนกำลังสอนเพื่อน, หรือเขียนทุกอย่างที่จำได้เกี่ยวกับหัวข้อนั้นๆ ลงบนกระดาษเปล่า แม้ช่วงแรกจะรู้สึกว่ายาก แต่วิธีนี้บังคับให้สมองทำงานหนักเพื่อดึงข้อมูลออกมา ซึ่งเป็นกระบวนการที่ทำให้จำได้แม่นยำและยาวนานที่สุด
5. ทบทวนซ้ำและฝึกทำโจทย์
การอ่านเป็นเพียงจุดเริ่มต้น การทบทวนสิ่งที่สรุปไว้เป็นระยะๆ และนำความรู้ที่ได้ไปลองทำแบบฝึกหัดหรือข้อสอบเก่า จะเป็นบทพิสูจน์ที่แท้จริงว่าคุณเข้าใจเนื้อหานั้นแล้วหรือยัง การฝึกทำโจทย์จะช่วยให้คุณเห็นช่องโหว่ของตัวเองและคุ้นเคยกับรูปแบบของข้อสอบ ทำให้สามารถทำข้อสอบจริงได้อย่างมั่นใจ
การอ่านหนังสือสอบไม่ใช่การแข่งขันเรื่องความเร็ว แต่เป็นการต่อสู้เพื่อความเข้าใจ ลองนำเทคนิคเหล่านี้ไปปรับใช้ แล้วคุณจะพบว่าการเปลี่ยนกองหนังสือที่น่ากลัวให้กลายเป็นคะแนนที่น่าพอใจนั้น ไม่ใช่เรื่องยากเกินความสามารถเลย
